Lumang Taon, Lumang Sistema

LUMANG TAON, LUMANG SISTEMA

patuloy pa rin ang kahirapan

kahit sa pagtatapos ng taon

dukha'y lublob pa rin sa putikan

may tinik sa paang nakabaon

lumang taon ay lumang sistema

dalita'y gumagapang sa lusak

sa Bagong Taon, ganyan pa rin ba?

na buhay ng dukha'y hinahamak

wala raw pribadong pag-aari

kaya pinagsasamantalahan

ng mga lintang kamuhi-muhi

na talagang sa pera gahaman

pakikibaka'y patuloy pa rin

upang lipunang nasa'y mabuo

kadena ng pagkaapi'y putlin

lipunang makatao'y itayo

- gregoriovbituinjr.

12.31.2024

Katahimikan

KATAHIMIKAN

tahimik sa totoong kagubatan

bagamat hayop ay nagbabangayan

pagkat kapwa nila ay sinasagpang

upang maging agahan o hapunan

maingay lang pag puno'y pinuputol

o minimina ang bundok at burol

pulitiko pa yaong nanunulsol

habang mamamayan ay tumututol

kaiba sa kagubatan ng lungsod

trapo ang sa bayan ay naglilingkod

dinastiya pa silang nalulugod

lalo't salapi'y ipinamumudmod

sa silid-aralan dapat tahimik

nang itinuro sa diwa'y tumitik

sa pabrika man ng metal at plastik

sa trabaho'y walang patumpik-tumpik

kahit sa lipunang kapitalista

tahimik silang nagmamanipula

nag-iingay naman ang aktibista

upang isyu'y mapabatid sa masa

sabi, sa tenga ang katahimikan

walang ingay kaya katahimikan

subalit iba ang kapanatagan

pag payapa ang puso't kaisipan

- gregoriovbituinjr.

12.30.2024

* litratong kuha ng makatang gala sa ZOTO Day Care Center sa Navotas 

Lolo, todas sa Sinturon ni Hudas

LOLO, TODAS SA SINTURON NI HUDAS

nang dahil sa Sinturon ni Hudas

na tila ba nawala sa landas

buhay ng isang lolo'y nautas

limang araw pa bago natodas

sino bang sa paputok gumastos

mababayaran ba niyang lubos

yaong nangyaring kalunos-lunos

sa lolong pitumpu't walong anyos

nagbenta ng paputok na iyan

sa buhay mo'y walang pakialam

di ka sagutin ng mga iyan

pag nagtungo ka sa pagamutan

taospuso pong pakikiramay

sa pamilya ng lolong namatay

hibik ko sa kabila ng lumbay:

paputok ay iwasan pong tunay

- gregoriovbituinjr.

12.29.2024

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, 29 Disyembre 2024, pahina 1 at 2

Idiskwalipika ang mga dinastiyang pulitikal

IDISKWALIPIKA ANG MGA DINASTIYANG PULITIKAL

kapag pulitikal na dinastiya

ang ibinoboto pa rin ng masa

hinahalal ba'y mapagsamantala

nariyan pa ba'y bulok na sistema

upang manalo pa sa pulitika

namumudmod ng pera sa kampanya

upang mabili ang boto ng masa

limang daang piso, bigas, ayuda

dinastiya pag ama ay senador

habang ina naman ay gobernador

ang anak nila sa bayan ay meyor

habang kongresista naman ang lolo

lider pa ng SK ang kanyang apo

at kapitan ng barangay ang tiyo

sigaw ng masa: idiskwalipika

iyang pulitikal na dinastiya

pawang galing sa iisang pamilya

yaong naghahari sa pulitika

matapos ang eleksyon, wala ka na

nalulong na sa bulok na sistema

sa susunod na halalan, huwag na

huwag iboto iyang dinastiya

- gregoriovbituinjr.

12.29.2024

* litratong kuha ng makatang gala

Dalawang 13-anyos na Nene

DALAWANG 13-ANYOS NA NENE

dalawang Nene na parehong trese anyos

ay biktima sa magkahiwalay na ulat

isa'y nadale ng 5-star sa daliri

isa'y ginahasa matapos mangaroling

nagkataon lang trese anyos ang dalawa

edad nga ba ng kainosentehan nila?

sinapit nila'y kalunos-lunos talaga

magba-Bagong Taon silang di nagsasaya

wala sa edad iyan? baka nagkataon?

pagtingin ko ba'y isa lang ispekulasyon?

"Kaiingat kayo!" ang siyang bilin noon

ng bayaning halos kinalimutan ngayon

tunay na kaylungkot ng Bagong Taon nila

isa'y naputukan, isa'y nagahasa pa

- gregoriovbituinjr.

12.28.2024

* ulat mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, 28 Disyembre 2024, pahina 8 at 9

Ginahasa matapos mangaroling

GINAHASA MATAPOS MANGAROLING

sadyang kalunos-lunos ang sinapit

ng isang trese anyos na babae

ginahasa matapos mangaroling 

bisperas ng pasko iyon nangyari 

ulat itong makadurog-damdamin

tila puso'y pinipisak talaga

kung siya'y anak ko, ako'y gaganti

sa mga taong nanghalay sa kanya

sabi'y ihahatid siya sa bahay

ng dalawang suspek na tagaroon

subalit sa baywalk siya'y hinalay

talagang halimaw ang mga iyon

at sa pagsusuri ay positibo

ngang hinalay ang nasabing babae

hustisya'y dapat kamtin nang totoo

at dalawang suspek ay masakote

- gregoriovbituinjr.

12.28.2024

* ulat mula sa pahayagang Pang-Masa, 28 Disyembre 2024, headline at p.2

Pagdalaw sa Bilibid

PAGDALAW SA BILIBID

sinamahan ko ang MAG - Medical Action Group

at iba pa sa human rights organization

tulad ng staff ng PAHRA, Task Force Detainees

at dalawa kami sa XD Initiative

taon-taon na namin itong ginagawa

para sa mga umaasam nang paglaya

tuwing sasapit ang panahong kapaskuhan

at magbigay ng konting pangangailangan

ang samahan sila sa dakilang layunin

ay nasa aking diwa, puso't saloobin

lalo't napiit ay bilanggong pulitikal

na naroroon sa Bilibid nang kaytagal

mabuti't muling nakasama ngayong taon

upang aming magawa yaong nilalayon

- gregoriovbituinjr.

12.27.2024

* litratong kuha bago pumasok sa Bilibid, 27 Disyembre 2024, bawal ipasok sa loob ang selpon, iniwan namin ito sa sasakyan

* PAHRA - Philippine Alliance of Human Rights Advocates

* XDI - Ex-Political Detainees Initiative 

Ingat sa paputok

INGAT SA PAPUTOK

kung maaari lang, huwag nang magpaputok

ng labintador o anumang umuusok

pag naputukan ka'y tiyak kang malulugmok

kalagayang iyan ba'y iyong naaarok?

kailan ba maling kultura'y mapaparam?

lalo't naputukan na'y animnapu't siyam

pag naputukan ka'y tiyak ipagdaramdam

sana'y walang maputukan ang aking asam

ayaw mo mang magpaputok ngunit ang iba

ay nagpapaputok, baka matamaan ka

nananahimik man ay nagiging biktima

buti pa'y walang magpaputok sa kalsada

kaysa magpaputok, tayo lang ay mag-ingay,

pag nag-Bagong Taon na, sa labas ng bahay

upang Lumang Taon ay mapalitang tunay

kaysa naman masugatan kayo sa kamay

iwasan nang magpaputok sa Bagong Taon

huwag nang mag-ambag sa mga itatapon

ang kalusugan ng kapwa'y isipin ngayon

pati na klima at nagbabagong panahon

- gregoriovbituinjr.

12.27.2024

* tula batay sa ulat sa pahayagang Bulgar, 27 Disyembre 2024, pahina 1-2

Pambatang aklat, kayliliit ng sulat

PAMBATANG AKLAT, KAYLILIIT NG SULAT

Nakabili ako ng aklat na pambata dahil sa pamagat na "Children's Atlas: The ideal Atlas for school or home", subalit napakaliliit ng sulat, na mas maliit pa sa sulat ng nalalathalang dyaryong tabloid. Pambata ba talaga ito? Subalit iyon ang sabi sa titulo ng aklat.

Ang font sa loob ng aklat ay nasa Times New Roman 8, o kaya'y 7. Napakaliit, di ba? Ang ginagamit ko nga sa pahayagang Taliba ng Maralita ay Arial 11, Calibri 11 o Times New Roman 12, subalit naliliitan pa rin sila. Nais nilang font ay 16 upang mas mabasa raw ng malalabo ang mata.

Subalit nangangailangan pa ako ng magnifying lens kung nais ko talagang basahin ang Children's Atlas. Nabili ko ito kamakailan lang sa Book Sale ng Farmers' Plaza, sa halagang P65.00, may sukat na 5.5" x 7.5", at binubuo ng 64 pahina. Inilathala ito ng Paragon Books ng UK noong 2001.

Maganda sanang pangregalo ang Children's Atlas sa mga pamangkin at inaanak na nasa edad 7-10. Subalit dahil sa liit ng sulat nito ay nag-alangan na rin kami ni misis na ipangregalo ito at baka hindi nila basahin.

Kung Children's Atlas ito, bakit kayliliit ng font? Parang hindi talaga pambata ang pambatang aklat na ito.

isang pambatang aklat

nang agad kong binuklat

kayliliit ng sulat

ako sana'y nagalak

librong pamaskong tiyak

sa mga inaanak

Children's Atlas na ito'y

talagang detalyado

tunay kang matututo

dapat lang matyaga ka

sa iyong pagbabasa

ng kayliit na letra

at ako'y napanganga

napaisip talaga

kung babasahin nga ba

nitong mga bulinggit

ang librong kaylilinggit

ng letra kahit pilit

pambata ngunit hindi

pag di binasa'y lugi

karunungan ma'y mithi

- gregoriovbituinjr.

12.25.2024

Sampung piso na ang kamatis

SAMPUNG PISO NA ANG KAMATIS

ang isang balot na kamatis

tatlong laman ay trenta pesos

pagsirit ng presyo'y kaybilis

buti't mayroon pang panggastos

imbes pangsahog na'y inulam

isang kamatis sa umaga

kamahalan ay di maparam

kailan muli magmumura

habang iba'y itinatapon

lang ito't labis na naani

ngunit sa lungsod ay di gayon

dapat mo itong binibili

mabuti pa'y magtanim nito

kahit sa bakuran o paso

may mapipitas kang totoo

pag kamatis mo na'y lumago

- gregoriovbituinjr.

12.25.2024

Ang maikling kwento sa Taliba ng Maralita

ANG MAIKLING KWENTO SA TALIBA NG MARALITA

Munting sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

May ilan pang isyu ng Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), ang hindi pa nagawa. Subalit tinatapos ko pa rin. Kahit paunti-unti. Lalo na't apatnapu't siyam na araw akong nagbantay kay misis sa ospital.

Subalit bakit dapat gawin pa rin iyon? Una, dahil sa pagtatala ng kasaysayan ng mga mahahalagang pangyayari't pagkilos na nilahukan ng KPML. Ikalawa, dahil nalalathala dito ang mahahalagang isyu ng pabahay at kahirapan, at pagsusuri sa isyu ng maralita. Ikatlo, upang may mabasa ang mga maralitang kasapi ng KPML, at maitago nila iyon bilang testamento ng kasaysayan at pakikibaka ng mga maralita. Ikaapat, dahil nalalathala rito ang panitikang maaaring iambag sa panitikang Pilipino, tulad ng mga tula at maikling kwento.

Nitong Nobyembre lang ay kumontak sa akin ang mga estudyante ng isang pamantasan sa Batangas, at ginawa nilang thesis ang tatlo kong maikling kwentong may kaugnayan sa State of the Nation Address (SONA). Ito ang mga kwentong "SONA na naman, sana naman..." (Taliba isyu, Hulyo 16-31, 2023, pahina 18-19), "Budul-Budol sa Maralita" (Taliba Pre-SONA isyu, Hulyo 1-15, 2024, pahina 18-19), at "Bigong-Bigo ang Masa" (Taliba Post-SONA isyu, Hulyo 16-31, 2024, pahina 18-19). Napakalaking karangalang makapanayam ako ng mga estudyanteng iyon. Ibinalita naman nila sa akin na nakapasa sila sa kanilang thesis.

Mula Setyembre hanggang ngayong Disyembre na siyang backlog ng Taliba, ito ang pinagkukunutan ko ng noo. Bukod sa mga balita ay pinag-iisipan ko kung paano ko isusulat sa maikling kwento ang mga tampok na isyu ng panahong iyon. Paghahanda ko rin bilang kwentista ang pagsusulat ng mga kwento upang balang araw ay makapagsulat ng nobela, at maisaaklat iyon, na siya kong pangarap - maging ganap na nobelista.

Dalawang beses isang buwan lumalabas ang Taliba ng Maralita. Ibig sabihin, dalawampu't apat na isyu sa isang taon. Kaya kung may apat na buwan pang backlog, may walong isyu ang dapat kong tapusin. Isasama ko ang mga kuha kong litrato sa rali, pati pahayag ng mga kapatid na organisasyon, upang hindi naman ako matulala sa dami ng trabaho. Ang pagsusulat ang tungkulin ko sa organisasyon, pagsusulat ng pahayag, at ang pagkatha ng maikling kwento at tula ang kinagigiliwan kong gawin. Subalit mga kwento at tula sa pagsusulong ng pakikibaka ng mga maralita laban sa pang-aapi't pagsasamantala ng sistemang bulok, tungo sa isang lipunang walang pagsasamantala ng tao sa tao at sa kalikasan.

Pinagnilayan ko't sinulat sa tula ang mithiing ito para sa tuloy-tuloy na paglalabas ng publikasyong Taliba:

adhika ko pa ring gawin ang mga isyu

ng pahayagang Taliba ng Maralita

sulatin ang balita, kumatha ng kwento

at tula, at magsuri ng isyu ng dukha

pakikibaka ng dukha'y pag-iisipan

at ilathala ano bang kanilang layon

sapagkat bawat laban ay may kasaysayan

na dapat matala sa aming publikasyon

kolum ni Pangulong Kokoy Gan ay patnubay

sa pakikibaka ng kapwa mahihirap

habang litrato ng pagkilos ay patunay

ng adhika ng dukha't kanilang pangarap

na isang lipunang wala nang pang-aapi

at pagsasamantala, ang sila'y mahango

sa hirap, kaya tuloy ang pagbaka't rali

laban sa mga kuhila't laksang hunyango

12.23.2024

Bituka't hasang ng pritong isda

BITUKA'T HASANG NG PRITONG ISDA

bata pa'y batid ko nang magtanggal

ng bituka't hasang ng galunggong

ngunit nang tumanda na't tumagal

di ko na tinatanggal pa iyon

dahil kami'y may alagang pusa

bituka't hasang ay piniprito

upang ipakain sa alaga

dobleng gawain talaga ito

pag nagpiprito na ako ngayon

ng isda, sinasama'y bituka 

at hasang upang ang ipalamon

sa pusa'y luto, di hilaw, di ba?

ginagawa ko na iyong sabay

upang tipid na rin sa gastusin

iyon man lang sa kanya'y mabigay

nang siya'y di magutom sa amin

- gregoriovbituinjr.

12.22.2024    

Di kinuhang basura ng namamaskong basurero

DI KINUHANG BASURA NG NAMAMASKONG BASURERO

basura raw, sabay abot ng sobre

kahit barya lang ay maglagay kami

ganyan ang gawa, magpapasko kasi

kasi pasko ay bigayan daw, sabi

magbigay ng anumang kaya natin

pag di naglagay ay baka di kunin

ang basura mo, aba'y kayhirap din

gayong sila nama'y may sasahurin

kanina lang, basura'y di kinuha

wala kasi akong barya sa bulsa

nakaalis na ang trak ng basura

inipon kong basura'y nariyan pa

di ko mabigay ang sandaang piso

may lakad ako't pamasahe ito

sa bahay, maghahanap pang totoo

kahit bente pesos, ibibigay ko

kaunting barya'y ating ibahagi

kunin lang ang basura'y ating hingi

upang kalinisa'y mapanatili

bente pesos man ay malaking munti

- gregoriovbituinjr.

12.20.2024

Tsaang oregano

TSAANG OREGANO 

lumago na ang tanim ni misis na oregano

kung saan dahon naman niyon ay pinipitas ko

upang sa takure ay pakuluan ngang totoo

at kapag maligamgam na'y saka ko iinumin

na parang tsaa, pampalusog sa katawan man din

ah, kalusugan, aba'y dapat ka naming isipin

tsaa itong maraming benepisyo sa katawan

buti't naisipan ni misis na itanim iyan

siyang tunay, kaylalago na nila sa bakuran

sa mga saliksik, pang-alis ng toxic substances,

panlaban daw sa implamasyon, hika, diabetes,

pagbuburis, bakterya, cancer at iba pang istres

kaya tsaang oregano ay dagdag sa arsenal

ng kalusugan matapos lumabas ng ospital

pandagdag lakas, upang di rin agad hinihingal

kaya ngayon, sa tsaang ito ako  na'y masugid

na tagapagtaguyod lalo't may tanim sa gilid

tara nang magtsaang oregano, mga kapatid

- gregoriovbituinjr.

12.14.2024

* buris - nagtutubig na tae

* https://www.medicalnewstoday.com/articles/266259#_noHeaderPrefixedContent 

* https://www.healthline.com/health/oregano-tea 

Tatlong Boy Scouts, nakuryente, patay

TATLONG BOY SCOUTS, NAKURYENTE, PATAY

ang sinapit ng tatlong Boy Scouts ay kaytindi

nang sila'y mamatay dahil daw nakuryente

anang ulat, nangyari sa Zamboanga City

sa nagaganap doong Citywide Jamboree

labinlimang Boy Scouts ang nilipat umano

ang tent nila nang metal na bahagi nito

ay sumabit sa live wire, disgrasyang totoo

na ikinamatay ng nabanggit na tatlo

dumaloy sa katawan ng mga biktima

ang lakas ng boltahe, kaybata pa nila

upang madisgrasya sa nasabing sakuna

Jamboree'y kinansela dahil sa trahedya

pangyayaring ito'y sadyang nakalulungkot?

sa trahedyang naganap ba'y may mananagot?

panahon lang ba ang dito'y makagagamot?

upang trahedyang ito'y tuluyang malimot?

di ba't tinuturo sa Boy Scouts ang survival?

at dapat ay handa sa anumang daratal?

pakikiramay ang tangi kong mauusal

sa kanilang pamilya't mga nagmamahal

- gregoriovbituinjr.

12.13.2024

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, Disyembre 13, 2024, headline at pahina 2

Apatnapu't siyam na araw sa ospital

APATNAPU'T SIYAM NA ARAW SA OSPITAL

pang-apatnapu't siyam na araw at gabi

sa ospital na ito't pauwi na kami

silid na ito'y ginawa ko nang aklatan

habang bantay kay misis na may karamdaman

mapapaluha ka sa presyong tila ginto

sa gastos sa ospital, para kang natanso

aba'y sadyang tumpak ang kasabihang iyon

"Bawal magkasakit" sa patalastas noon

at ngayong Araw ng Karapatang Pantao

ang huling araw at gabi na namin dito

hinihintay lang ang mga reseta't bilin

ng mga doktor bago kami paalisin

dugong malapot sa bituka'y pinalabnaw

sunod na pagtistis ay mayoma naman daw

na panibago rin naming paghahandaan

lalo ang gastusin, malaking kabayaran

- gregoriovbituinjr.

12.10.2024

Laban sa OSAEC

LABAN SA OSAEC

muli, mayroong balitang paglabag sa OSAEC

o online sexual abuse and exploitation of children

aba, isa iyong krimeng sadyang kahindik-hindik

dahil sariling anak ang ginagamit sa krimen

aba'y mantakin mo! sa online ay ibinubugaw

ang isang buwang sanggol at kambal na pitong anyos

bata pa'y para silang tinarakan ng balaraw

dalawang nanay at tiyuhin, ang gamit ay sex toys

kahirapan ng buhay ba'y ituturong dahilan

kaya binubugaw online ay mga anak nila

o yao'y alibi lang sa kanilang kahayukan

na pati mga batang walang muwang ay biktima

aba'y dapat lang makulong ang mga tarantado

hustisya para sa mga bata'y dapat makamit

dahil mga bata ang kanilang pineperwisyo

bakasakaling ganyang krimen ay di na maulit

- gregoriovbituinjr.

12.08.2024

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, Disyembre 4, 2024, headline at 2

Pagsulat, pagmulat, pagdalumat

PAGSULAT, PAGMULAT, PAGDALUMAT

nasa ospital man / tuloy ang pagsulat

tila yaring pluma / ay di paaawat

pagkat tibak akong / layon ay magmulat

lalo na't kayraming / masang nagsasalat

dapat nang baguhin / ang sistemang bulok

at sa sulirani'y / huwag palulugmok

dapat baligtarin / natin ang tatsulok

at ang aping dukha'y / ilagay sa tatsulok

wala nang panahon / upang magpagapi

sa mga problemang / nakakaaglahi

dapat ipaglaban / ang prinsipyo't puri

at dapat labanan / yaong naghahari

nadadalumat ko / ang pakikibaka

nitong manggagawa't / mga magsasaka

bulok na sistema'y / dapat baguhin na

karaniwang masa / ang ating kasama

tungo sa lipunang / may pagkakapantay

mundong makatao'y / layo nati't pakay

bagong sistema ba'y / ating mahihintay?

o kikilos tayo't / kamtin iyong tunay?

- gregoriovbituinjr.

12.07.2024

May kolum pa sa dyaryo ang may arrest order

MAY KOLUM PA SA DYARYO ANG MAY ARREST ORDER

naulat na wala na sa bansa, Disyembre Kwatro

si Harry Roque, spokesperson ng dating pangulo

na may arrest order umano mula sa Kamara

kung wala na sa bansa, paanong darakpin siya

kolum ni Roque'y nalathala, Disyembre Siyete

kung nakalabas ng bansa, bakit ito nangyari

pa-email-email lang, kanyang kolum ay tuloy pa rin

gayong may kaso pala siyang qualified trafficking

bagamat animo'y pinaglalaruan ang batas

siyang may arrest order, kolum pa'y labas ng labas

kalayaan sa pamamahayag pa'y tinamasa

tulad ni Amado Hernandez, isang nobelista

at kumatha ng mga tulang Isang Dipang Langit

sa Bilibid sa Muntinlupa nang siya'y napiit

di pa nadakip si Roque, patuloy lang ang kolum

ah, pluma'y malaya sa harap man ng paghuhukom

pluma ng makatang tibak tulad ko'y di mapigil

kung mapiit muli't sa aktibismo'y sinisiil

tunay na sagrado ang kalayaang magpahayag

kahit sa batas ng estado'y mayroong paglabag

- gregoriovbituinjr.

12.07.2024

* ulat mula sa Pilipino Star Ngayon, Disyembre 4, 2024, p.3

* kolum mula sa Philippine Star, Disyembre 7, 2024, p.7

Istranded sa ospital

ISTRANDED SA OSPITAL

di makalabas, di pa kumpleto ang bayad

ganitong sistema'y talagang nalalantad

paano makakahanap ng pera agad

lalo't lahat na ng ipon nami'y nasagad

di pwedeng promissory note sa hospital bill

dito na ba kami sa ospital titigil

parang bahay na sa isang buwang pagtigil

ngayon, parang piitan, luha'y di mapigil 

higit kalahating milyon, hahanapin pa

paano ba malutas ang ganyang problema

ang professional fee ng doktor ay wala pa

aba'y labing-apat na doktor lahat sila

mag-promissory note sa doktor, maaari

ngunit di sa hospital bill, di ko mawari 

baka pag di nabayaran, sila'y malugi

magpapirma sa mga doktor ang mungkahi

kaya ito muna ang aming kinakayod

hagilapin ang mga doktor ang kasunod

ramdam ko'y nadudulas sa mga alulod

nakakabangon din, may sugat man ang tuhod

- gregoriovbituinjr.

12.07.2024

Almusal

ALMUSAL

payak ang aming almusal

dito pa rin sa ospital

isang pares ng pandesal

at omelet, lutong lokal

warfarin diet si misis

gumanda kaya ang kutis

katawan kaya'y humugis

o katulad ko'y numipis

ako'y magkakape muna

habang kasama ang sinta

sana siya'y gumaling na

sa sakit na nanalasa

dito'y higit isang buwan

kayraming natutuklasan

nalalagay sa tugmaan

mula sa puso't isipan

- gregoriovbituinjr.

12.07.2024

Dalawang anekdota sa pinuntahan kahapon

DALAWANG ANEKDOTA SA PINUNTAHAN KAHAPON

Dalawa ang pakay ko kahapon, ang magpapirma sa mga doktor para sa promissory note at pumunta muli sa DSWD. Kaya dalawang klaseng tao ang nakausap ko - doktor at social worker.

Kailangan kong magpapirma sa labing-apat na doktor na tumingin kay misis para sa promissory note upang makalabas ng ospital. Hindi raw kasi maaari ang promissory note pag hospital bill, na dapat daw ay bayaran ng buo. Pang-apatnapu't limang araw na namin ngayon, sabi ng mga doktor ay pwede na siya lumabas. Subalit sa billing station, hindi pa hangga't di nabubuo ang bayad.

Nakapapagpapirma ako sa unang doktor na dumalaw kay misis nang magtungo ako sa kanyang tanggapan, ikasampu ng umaga kahapon. Sa ikalawang doktor naman ay nakapagpapirma ako bandang alas-onse y medya. Nang mapirmahan niya iyon, sabi niya sa kanyang sekretarya, "Ito 'yung pasyenteng takot na takot kami dahil baka mamatay. Buti naman at naagapan."

Ikalawa, nang magtungo ako sa DSWD dahil may pinakontak ang isang staff ng partylist na DSWD staff. Agad ko naman iyong pinuntahan. 

Sa panayam sa akin ng social worker, at pagtingin niya sa mga papel lalo na sa SOA o statement of account, ang agad na komento niya, "Ang liit naman ng kaltas ng PhilHealth, dalawang libong piso nga kada buwan ang kaltas sa amin, at kayo naman abot dalawang milyong piso ang hospital bill, tapos limang libong piso lang ang kaltas." Wala akong naisagot kundi tango.

Sinabi ko sa social worker na tumingin ng papel na nakakuha na ako ng Guarantee Letter noong Lunes lang. "Buti sinabi mo. Dahil kung hindi, baka ibawas sa akin iyan.", sabi ng social worker. Dahil nabigyan na ako ng GL, ang ibinigay na lang niya sa akin ay food assistance na P10K, na nakuha ko naman bago mag-alas singko ng hapon.

Dalawang komento iyon na tumimo sa akin habang pauwi na ako sa ospital sa piling ni misis. Ang una, anang doktor, na muntik na palang ikamatay ni misis ang namumuong dugo sa kanyang bituka. Natatandaan ko ngang nagkaroon pa ng doctors' conference sa viber kasama si misis noong gabi bago siya operahan kinabukasan. Kaya pala, sinasabi ng mga doktor na rare case ang kaso ni misis. Nakatatlong test na, kasama ang bone marrow biopsy subalit di pa batid ng mga doktor ang dahilan ng blood clot. Subalit nabigyan naman si misis ng blood thinner.

At ang ikalawa nga ay yaong komento ng social worker sa PhilHealth ni misis, na nang tinanong ko si misis ay sinabi niyang totoo iyon. Social worker din si misis kaya alam din niya.

Ginawan ko ng munting tugmaan ang karanasan kong iyon.

DALAWANG ANEKDOTA SA PINUNTAHAN KAHAPON

yaong pahayag ni Dok ay nakagigimbal

muntik nang ikamatay ni misis ang sakit

todo bantay ang mga doktor sa ospital

upang tiyaking sakit ay di na umulit

pati komento ng social worker sa PhilHealth

ay sadyang tumimo sa aking kaisipan

ang bill sa ospital ay dalawang milyong higit

sa PhilHealth, limang libo lang ang kabawasan

dalawang anekdota iyong narinig ko

nang kinakausap ako ng mga iyon

at makadurog-puso kung iisipin mo

na di ako makatulog nang dahil doon

buti't maagap ang mga doktor, ginawa

ang nararapat upang bumuti si misis

na ngayon ay buhay pa't nagpapagaling nga

kaya ang paggaling niya'y walang kaparis

- gregoriovbituinjr.

12.06.2024

Salamisim

SALAMISIM

isang buwang higit sa ospital

di sapat ang pambayad, kaymahal

narito kaming di makalabas

kundi muna mabuo ang bayad

kay misis kanina'y nasabi ko

noong nilakad ko'y dokumento

"sa ospital ay uuwi ako"

akala mo'y bahay namin ito

sana may mahanap pang salapi

baka sa lotto kami'y magwagi

magsangla kung merong pag-aari

o kaya'y magbenta na ng puri

sana'y may mahagilap pang pera

nang sa ospital makalabas na

ay, dito na ba kami titira?

gayong kwarto'y kaymahal talaga

nababaon na kami sa utang

panay lang ang paghanap, sige lang

anong gagawing pamamaraan?

upang makalabas nang tuluyan?!

- gregoriovbituinjr.

12.05.2024

Banner ng TFDP

BANNER NG TFDP

nakasakay akong dyip puntang pagamutan

tinatakang banner sa Kamias nadaanan

TFDP iyon, agad kong kinodakan

naghahanda na sa Araw ng Karapatan

lampas isang buwan na kami sa ospital

di ko sukat akalaing gayon katagal

na nagbabantay sa aking asawang mahal

ay, ramdam ko pa rin ang pagkakatigagal

ngunit nang makita ang banner ay sumigla

nabuhay ang loob mula pagkatulala

biglang lumakas ang katawan, puso't diwa

tila naalpasan ko ang kaytinding sigwa

kaya sa Araw ng Karapatang Pantao

sa pagkilos nila'y sasama muli ako

panata sa sarili'y magsilbing totoo

sa masa, sa maralita't uring obrero

- gregoriovbituinjr.

12.04.2024

* TFDP - Task Force Detainees of the Philippines 

40 days at 40 nights na sa ward

40 DAYS AT 40 NIGHTS NA SA WARD

umabot na kami ng apatnapung araw

at apatnapung gabi dito sa ospital

kaytagal namalagi, pagkain ay lugaw

paano'y naoperahan dito si mahal

sa isang munting sakit, maraming nakita

mula gall stone at gerd, mayroon palang blood clot

namuo ang dugo sa bituka, nagbara

at di makapasok ang oxygen sa ugat

siya'y naoperahan, hanggang naimpeksyon

ang dugo, dalawang linggong antibayotik

na anong lakas daw, ramdam ni misis iyon

at sa harap niya, ako'y di makahibik

rare case, anang mga doktor, may mayoma pa

ilang beses siyang sinalinan ng dugo

dahil anong baba ng hemoglobin niya

ah, kailan ba sakit niya'y maglalaho

nagsagawa pa nga ng bone marrow biopsy

na pangatlong eksamen kung sanhi ba'y ano

di pa batid sa pagsususuri ang nangyari

lalo't resulta ng biopsy: negatibo

mabuti't guarantee letter na'y nagsipasok

malaking tulong sa kaymahal na gamutan

kung saan kukuha ng pera'y di maarok

upang ipandagdag sa aming babayaran

- gregoriovbituinjr.

12.01.2024

The artistry and activism in me

THE ARTISTRY AND ACTIVISM IN ME

when painter Marcel Duchamp died

that was the day I was born

when massacre of students in

Tlatelolco, Mexico happened

that was the day I was born

a painter died, a future poet 

was conceived from her mother's womb

protesting students were massacred

a future student and activist

was conceived from her mother's womb

in my blood is the shaper of words in Filipino

who's father is a Batangueno

who's mother is a Karay-a from Antique

who inculcated in me words that is deep

even if I was raised as a Manilenyo

also in my blood were Spartan activists

who fight for equality, justice and truth

Duchamp and the Tlatelolco students

have died the day I was born

their memory and legacy will be

in my blood, brain, heart and bone

I will continue the artist in me

I will continue the activist in me

I don't usually believe

in what they call reincarnation

I just thought that the date of their 

death is the same as my birth

I was born probably to become artist of words,

as a poet, and as an Spartan activist

and that I will continue to be

to serve the people and the working class

to be one in changing the rotten system

to make a heart in a heartless world

- gregoriovbituinjr.

12.01.2024

* written while contemplating in a hospital with my wife who is still recuperating

Disyembre na naman

DISYEMBRE NA NAMAN

ramdam ang simoy ng hanging amihan

na tanda ba ng parating na ulan?

Disyembre na, marahil kaya ganyan

o climate change, klima'y nag-iba naman

unang araw ng Disyembre, World AIDS Day

a-syete, Political Prisoners Day

sa ikasiyam, Anti-Corruption Day

sa petsa sampu naman, Human Rights Day

may sanlinggo pang ang dukha'y hihibik

yaong Urban Poor Solidarity Week

na baka gawing Urban Poor Protest Week

pagkat sa hirap pa rin nakasiksik

tatlong linggo na lamang at Pasko na

paulit-ulit, wala bang pag-asa?

kayrami pang palaboy sa kalsada

kayrami pa ring hanap ay hustisya!

- gregoriovbituinjr.

12.01.2024

Lugaw na naman

LUGAW NA NAMAN

lugaw muli ang pagkain ni misis

sa ospital, sa lugaw nagtitiis

bawal muna sa kanya ang matamis

o kaya'y maalat na parang patis

aba'y pangtatlumpu't siyam na araw

na namin ngayon, pagkain ay lugaw

na pamatid-gutom sa araw-araw

rasyon ng ospital, meron pang sabaw

pinagandang tawag sa lugaw: congee

warfarin diet sa kanya'y sinilbi

sa umaga, tanghali hanggang gabi

hanggang kalagayan niya'y bumuti

pag nagsawa siya, ako'ng kakain

kaysa mapanis, di ko sasayangin

pagkat ito nama'y lamang tiyan din

at laking tipid pa para sa akin

bibilhin ko naman ang kanyang gusto

basta sakit ay di lumalang todo

paggaling niya'y pangunahin dito

kaya nakabantay talaga ako

- gregoriovbituinjr.

11.30.2024

* kinatha ngayong ika-161 kaarawan ni Supremo Gat Andres Bonifacio 

Nilay sa salawikain

NILAY SA SALAWIKAIN

nagtitipon ako / ng salawikain

na marapat lamang / na pakaisipin

baka makatulong / upang paghusayin

ang buhay na iwi't / kalagayan natin

magandang pamana / mula sa ninuno

sa mga panahong / ang ilaw pa'y sulo

mga aral yaong / kanilang nabuo

kaya payo nila'y / kapara ng ginto

yaong di lumingon / sa pinanggalingan

di makararating / sa paroroonan

ang mga bayani / pag nasusugatan

ay nag-iibayo / ang kanilang tapang

pag naaning mangga'y / sangkaterbang kaing

ay alalahanin / ang mga nagtanim

sa hapag-kainan / pag may haing kanin

ay pasalamatan / kung sinong nagsaing

kapag nagkaisa / tungo sa paglaya

itong bayang api, / kakamti'y ginhawa

pag ipinaglaban / ang mithing dakila

ang ating kakampi'y / uring manggagawa

ang isa mang tingting / madaling baliin

ngunit maganit na / pag sandaang tingting

halina't alamin / ang salawikain

ng ating ninuno't / isabuhay natin

- gregoriovbituinjr.

11.30.2024

* kinatha sa ika-161 kaarawan ni Supremo Gat Andres Bonifacio

Ang mamahalin at ang mumurahing saging

ANG MAMAHALIN AT ANG MUMURAHING SAGING

nakabili ako ng saging sa 7-11

pagkat nais ko'y panghimagas matapos kumain

isa iyong lakatan subahil kaymahal na rin

ngunit ayos lang sapagkat tiyan ko'y nabusog din

hanggang mabasa ko ang isang ulat sa internet

tungkol sa banana art na sa dingding ipinagkit

na isinubasta at milyonaryo ang nagkamit

presyo'y 6.2 million dollar, wala nang humirit

tila sa kanya, presyo niyon ay napakamura

gayong sa akin, yaong bente pesos na banana

ay mahal na, talagang nakabubutas ng bulsa

magkaibang uring minulan, sadyang magkaiba

marahil ay pareho rin naman ang aming saging

kung matamis sa kanya, matamis din ang sa akin

ginawang banana art ang kanya kaya mahal din

subalit kapwa may potassium din kapag kinain

- gregoriovbituinjr.

11.30.2024

Pakner sa paglaya ng inaapi

PAKNER SA PAGLAYA NG INAAPI

Nobyembre 29 - International Day of Solidarity with the Palestinian People 

minsan, pakner kami ni Eric pag may rali

o kung may aktibidad tulad ng sa U.P.

pag sinigaw namin: From the River to the Sea!

ay sasagot ang iba: Palestine will be Free!

kaya nga, ngayong Nobyembre bente-nuwebe

na International Day of Solidarity

with the Palestinian People, kaisa kami

nila na kalayaan yaong sinasabi

habang sa uring manggagawa nagsisilbi

sa bandilang Palestino, kami'y nag-selfie

na isyu ng paglaya nila'y mapalaki

at mapalayas ang mananakop na imbi

ka Eric, mabuhay ka't pagkilos ay pirmi

sana'y dinggin ng mundo ang ating mensahe

mga kasama, makiisa tayo dine

hanggang madurog ang anumang pang-aapi

- gregoriovbituinjr.

11.29.2024

* kuha ang litrato sa unang araw ng Fight Inequality Alliance (FIA) Global Assembly mula Setyembre 4-7, 2024 sa UP Diliman

Pakikiisa sa mamamayang Palestino

PAKIKIISA SA MAMAMAYANG PALESTINO

naritong nagpupugay ng taaskamao

sa lahat po ng mamamayang Palestino

sa International Day of Solidarity

with the Palestinian People ngayong Nobyembre

nawa'y mapagtagumpayan ninyo ang laban

mula sa panunupil ng kalabang bayan

nawa lugar ninyo'y tuluyan nang lumaya

at maitatag ang isang malayang bansa

kami rito'y lubusan pong nakikiisa

kami'y kasandig ninyo sa pakikibaka

laban sa pagsasamantala't pang-aapi

upang mananakop ay tuluyang iwaksi

magkasangga tayo sa lipunang pangarap

na wala nang kaapihan sa hinaharap

lipunang makatao'y dapat maitayo

at dapat maitatag sa lahat ng dako

- gregoriovbituinjr.

11.29.2024

MABUHAY ANG MGA PALESTINO!

Nobyembre 29 - International Day of Solidarity with the Palestinian People 

Pagbaka para sa alternatiba

PAGBAKA PARA SA ALTERNATIBA

ano nga bang alternatiba sa kapitalismo?

paano itatayo ang lipunang makatao?

sino ang dapat kumilos upang mangyari ito?

bakit dapat manguna rito'y ang uring obrero?

ah, kayrami kong katanungang dapat pagnilayan

mabuti't may mga pagtitipong nadadaluhan

na pinag-uusapan ay sistema ng lipunan

na mga kasama'y tibak na tagaibang bayan

lumaki na ako sa lansangan at nagrarali

at inaaral paano sistema'y makumpuni

kung saan walang pagsasamantala't pang-aapi

kaya patuloy ang pagkilos sa araw at gabi

halina't masdan ang paligid at tayo'y magnilay

sistemang bulok ay paano wawakasang tunay

dapat may alternatiba, pagkakapantay-pantay

walang mahirap, walang mayaman, patas ang buhay

- gregoriovbituinjr.

11.26.2024

* notbuk at bolpen ay mula sa dinaluhang Fight Inequality Alliance (FIA) Global Assembly noong Setyembre 4-7, 2024 sa UP Diliman

No right turn, di agad makita

NO RIGHT TURN, DI AGAD MAKITA

natatakpan ng haligi ang karatula

"no right turn on red signal", di agad makita

buti kung ang drayber ay mabilis ang mata

sa kanan ay di agad liliko talaga

wala bang ginawa ang mga awtoridad

upang karatula'y iwasto at ilantad

habang trapik ay patuloy na umuusad

paumanhin kung ito'y napuna't nilahad

habang napadaan sa isang interseksyon

ay nakunan ko lamang ng litrato iyon

paglabas ng ospital nang madaan doon

ngunit di ko na tanda ang lugar na iyon

ang nasabing karatula sana'y ayusin

ipwesto ng tama kung saan mapapansin

- gregoriovbituinjr.

11.25.2024

* litrato ng makatang gala sa isang intersekyong di niya kabisado

Dapat nang kumayod

DAPAT NANG KUMAYOD

kumayod, magtrabaho't maging sahurang alipin

mga solusyon sa problema'y dapat hagilapin

ang buhay ko'y balintuna, aktibista, makata

kaysipag tumula gayong walang pera sa tula

sa masa'y kumikilos kahit na walang panustos

walang pribadong pag-aari, buhay ay hikahos

ang ginagawa'y Taliba, tumula't magsalaysay

kumatha ng mga kwento't pagbaka'y sinabuhay

ngunit ngayon, nahaharap sa problemang pinansyal

mga ipon ay di sapat pambayad sa ospital

naging tao nang nananalasa'y kapitalismo

kumilos upang lipunan ay maging makatao

subalit dapat kumayod, paano magkapera

ng malaki't may ipon para sa emerhensiya

hindi upang yumaman, kundi may ipampagamot

kalusugan ay lumusog, at mapatay ang salot

subalit sinong tatanggap sa akin sa pabrika?

maitatago ko ba ang pagiging aktibista?

maglako o magtinda ng gulay o kaya'y taho

upang makaipon lang, aba'y di iyon malayo

- gregoriovbituinjr.

11.23.2024

Sa ika-32 araw sa ospital

SA IKA-32 ARAW SA OSPITAL

di pa kami nakalabas dito sa pagamutan

walang pambayad, naghahagilap pa ng salapi

ngunit hemoglobin ni misis ay kaybaba naman

kaya tuloy ang gamutan, isa iyon sa sanhi

mahal magkasakit, ah, kaymahal ding maospital

mga naipong salapi'y ginastos nang tuluyan

ako na'y ligalig, parang hangal, natitigagal

kung anong gagawin ng isang tibak na Spartan

na nagdurusa sa ilalim ng kapitalismo

kaya tumpak lang baguhin ang bulok na sistema

ngayon nga'y sinaliksik at binabasa-basa ko

yaong akda kina Norman Bethune at Che Guevara

anemik, kaybaba ng dugo, paano paglabas

ang hemoglobin niya'y paano magiging normal

imbes dose ay siyete, paano itataas

upang paglabas sa ospital, siya'y makatagal

isa itong panahong punong-puno ng pasakit

at palaisipang dapat lapatan ng solusyon

ako'y sadyang naliligalig na't namimilipit

parating na ba ako sa kalagayang depresyon

- gregoriovbituinjr.

11.23.2024

* mapapanood ang bisyo sa kawing na: https://www.facebook.com/reel/2255564971492605